Szukanie porozumienia to praca stron
Jak już wiecie z wcześniejszych wpisów mediacja nie polega na udowadnianiu winy i racji jednej, czy drugiej ze stron. Nie pracujemy na dowodach zaistniałych sytuacji, a mediator nie wydaje orzeczenia kto jest bardziej winny. Tym zajmuje się sąd.
Mediacja natomiast polega na dążeniu do rozwiązania sporu i osiągnięciu takiego porozumienia, aby każda ze stron uczestniczących w mediacji była zadowolona z jej wyniku. Konflikt interesów oddany jest w ręce zainteresowanych stron i to one uzgadniają sposób jego rozwiązania. Mediacja to szukanie porozumienia
Przede wszystkim nastawienie
Dlatego bardzo ważne jest, aby przystąpić do mediacji z właściwym nastawieniem. Praca stron w procesie mediacyjnym rozpoczyna się chwile wcześniej niż na pierwszym spotkaniu. Istotą mediacji jest znalezienie porozumienia i rozwiązanie spornych kwestii. Każda ze stron powinna więc przygotować się mentalnie do rozmów. Wyrobić w sobie przekonanie, że to co było podstawą sporu jest już przeszłością, na którą nie mamy żadnego wpływu.
Jedyne na co mamy wpływ to przyszłość, którą możemy wykreować m.in. poprzez rozwiązanie i zakończenie konfliktowych sytuacji. Rozwiązanie sporu pozwala nam zakończyć pewien etap w życiu. Pozwala uwolnić się od złych emocji i ciągłego stresu, który towarzyszy nam przy codziennym utrzymywaniu i rozgrzebywaniu na nowo istniejącego konfliktu. Energię, którą zużywamy na życie sporem należy przeznaczyć na przyjemności i czerpanie radości z życia.
Zalecane nastawienie:
– nie patrzę wstecz, nie rozgrzebuje spraw, zamykam ten rozdział;
– myślę o przyszłości, skupiam się na szukaniu rozwiązania i zakończeniu sporu, jestem gotowa(y) do racjonalnych ustępstw.
Szukanie porozumienia to praca ...
Tak uzbrojeni mentalnie możemy przystąpić do właściwej części pracy stron w trakcie mediacji. Bo to właśnie osoby bezpośrednio zaangażowane w rozwiązanie sporu mają w mediacji decydujący głos i największą pracę do wykonania.
Rolą mediatora w procesie poszukiwania rozwiązań jest bycie moderatorem i strażnikiem procesu komunikacji. Mediator aktywnie słucha dyskusji, zadaje pytania otwierające dialog, tłumaczy na język neutralny wszelkie skomplikowane i specjalistyczne określania, tak aby przekaz był zrozumiały dla wszystkich uczestników. Dba też o równomierny podział czasu wypowiedzi oraz stopuje wszelkie przejawy agresji i chęci dominacji.
... głównie dla stron
Praca uczestników rozpoczyna się od prezentacji stanowisk, czyli przedstawienia subiektywnej perspektywy konfliktu. Pojawiają się tu też pierwsze oczekiwania i propozycje rozwiązań. Ze względu na towarzyszące emocje oraz tylko fragmentaryczny obraz rzeczywistości są one jeszcze bardzo odległe od siebie. Sensownym rozwiązaniem opierającym się na praktyce mediatorów jest, aby o rozpoczęcie tego etapu poprosić inicjatora mediacji.
Po wysłuchaniu pierwszych stanowisk często w procesie mediacji pojawia się tak zwana faza wentylacji. Jest ona szczególnie zauważalna w sporach osobistych. W tej fazie do głosu dochodzą emocje. Jest to swoistego rodzaju odreagowanie na pierwszy stres, wyrzucenie z siebie myśli i uczuć. W tym etapie szczególnie ważna jest praca mediatora. Z jednej strony pozwala na kontrolowany upust napięcia, a z drugie strony zarządza konfliktem, tak aby nie dopuścić do jego eskalacji.
Nowe otwarcie
Takie emocjonalne oczyszczenie stanowi inspirację do pozytywnych zmian i wpływa na zwiększenie optymizmu stron. Teraz z większą łatwością przychodzić im będzie wyrażanie własnych potrzeb stojących za przedstawionymi stanowiskami. Nie od dziś wiadomo, że podstawą znaczącej większości ludzkich konfliktów były i są niezaspokojone potrzeby.
Poznając potrzeby drugiej strony tworzymy pełny obraz rzeczywistości w istniejącym sporze. Zauważamy konflikt takim, jakim widzi go druga strona. Teraz łatwiej jest zrozumieć jej postawę i wyrażane stanowiska. Zmienia się nasza własna perspektywa i otwiera przestrzeń do szukania porozumienia. Pojawia się tez nić zaufania, że obie strony ukierunkowane się na przyszłość i szukają mądrego i zadowalającego rozwiązania. Szukanie porozumienia staje się łatwiejsze.
Moderowane negocjacje
Strony przy udziale mediatora przystępują do ostatecznych dyskusji nad możliwymi rozwiązaniami, które będą w optymalny sposób zaspokajały potrzeby każdej ze stron. Oceniają i ważą każdą z propozycji. W tym etapie mediator może prezentować rozwiązania, które pojawiły się w trakcie innych mediacji. Dba również o to, aby wszyscy rozumieli i interpretowali wszystko w jednakowy sposób. Mediator pilnuje też realności i wykonalności uzgodnionych rozwiązań.
Ten etap jest najdłuższym i najważniejszym elementem postępowania mediacyjnego widzianego pod kątem pracy stron. Nie można jednoznacznie określić ile czasu zajmie. Zależy to od złożoności problemu do rozwiązania i indywidulanych cech negocjujących stron.
Mediacja to żyjący proces
Bardzo ważne jest żebyście wiedzieli, iż cały opisany powyżej proces zajmuje najczęściej więcej niż jedno spotkanie mediacyjne. Jest też pewnym schematem. Tak jak każdy człowiek jest inny, tak i każdy konflikt ma inny przebieg. Mediator dąży do utrzymania sprawdzonego i skutecznego schematu będąc jednocześnie elastycznym i umiejącym dopasować się i swoja pracę do napotkanej sytuacji.
Po wypracowaniu porozumienia należy przygotować i podpisać ugodę mediacyjną. Ale o tym to dopiero w kolejnym wpisie.
