Mediacje rodzinne
Przedmiot mediacji rodzinnych
Mediacja w sprawach rodzinnych (mediacje rodzinne) jest polubownym sposobem na rozwiązywanie sporów wynikłych pomiędzy małżonkami lub rodzicami małoletnich dzieci. Postępowanie mediacyjne może dotyczyć spraw między małżonkami (rozwód, separacja) zmierzającymi do pojednania i utrzymania małżeństwa lub istotnych kwestii między rodzicem a dzieckiem.
Przedmiotem postępowania mediacyjnego może być m. in. :
- zaspokojenie potrzeb rodziny;
- ustalenie obowiązku alimentacyjnego na dziecko lub małżonka;
- ustalenie miejsce zamieszkania dziecka;
- wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi i ustalenie harmonogramu i sposobu kontaktów z dziećmi;
- sporządzenie planu wychowawczego – porozumienia rodzicielskiego;
- podział majątku wspólnego;
- określenie sposobu korzystania z mieszkania.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa mediacja rodzinna nie jest dopuszczalna w następujących sprawach o: ustalenie ojcostwa, ustalenie macierzyństwa, zaprzeczenie ojcostwa, przysposobienie, unieważnienie małżeństwa, pozbawienie, ograniczenie lub zawieszenie wykonywania władzy rodzicielskiej.
Mediacje w sprawach rodzinnych - zasady
Fundamentalne reguły postępowania mediacyjnego decydują o jego bezkonkurencyjności wobec innych sposobów rozwiązywania sporów. Katalog zasad jest otwarty, a kodeks postępowania cywilnego nie wymienia ani nie określa w sposób ścisły wszystkich zasad, co sprawia, że mediacja jest znacząco odformalizowaną metodą rozwiązywania sporów.
Trzy z pięciu podstawowych zasad zawarte są w kodeksie postępowania sądowego, a są to:
- dobrowolność – stanowiąca wyraz świadomej, niezależnej od jakichkolwiek nacisków z zewnątrz lub od drugiej strony konfliktu, arbitralnej decyzji. Zasada dobrowolności pojawia się na każdym etapie postępowania mediacyjnego;
- poufność – oznaczająca, że treści podejmowanych rozmów, wyrażane propozycje, oferty czy zajmowane stanowiska stron są poufne, a sama mediacja nie jest jawna. Zasada poufności dotyczy wszystkich uczestników mediacji;
- bezstronność – dotycząca bezpośrednio mediatora, który w postępowaniu mediacyjnym nie jest doradcą ani pełnomocnikiem żadnej ze stron. Jego zachowanie musi być pozbawione stronniczości i subiektywizmu.
Pozostałe dwie zasady wynikają z dobrych praktyk prowadzenia mediacji wypracowanych przez mediatorów i dotyczą:
- neutralności – rozumianej jako bezinteresowną relację mediatora do przedmiotu sporu, a także jego rezultatu. Mediator rodzinny „nie ma interesu” wobec sposobu rozwiązania konfliktu oraz jego przedmiotu.
- nieformalności – oznaczającej odformalizowanie postepowania mediacyjnego. Mediacja co do zasady nie podlega różnego rodzaju rygoryzmom dotyczącym, np. pisemnej formy oświadczeń, czy bezwzględnego zachowania określonych terminów.