Mediacje rodzinne

Przedmiot
mediacji
rodzinnych

Mediacja w sprawach rodzinnych (mediacje rodzinne) jest polubownym sposobem na rozwiązywanie sporów wynikłych pomiędzy małżonkami lub rodzicami małoletnich dzieci. Postępowanie mediacyjne może dotyczyć spraw między małżonkami (rozwód, separacja) zmierzającymi do pojednania i utrzymania małżeństwa lub istotnych kwestii między rodzicem a dzieckiem.

Przedmiotem postępowania mediacyjnego może być m. in. :

• zaspokojenie potrzeb rodziny;
• ustalenie obowiązku alimentacyjnego na dziecko lub małżonka;
• ustalenie miejsce zamieszkania dziecka;
• wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi i ustalenie harmonogramu i sposobu kontaktów z dziećmi;
• sporządzenie planu wychowawczego – porozumienia rodzicielskiego;
• podział majątku wspólnego;
• określenie sposobu korzystania z mieszkania.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa mediacja rodzinna nie jest dopuszczalna w następujących sprawach o: ustalenie ojcostwa, ustalenie macierzyństwa, zaprzeczenie ojcostwa, przysposobienie, unieważnienie małżeństwa, pozbawienie, ograniczenie lub zawieszenie wykonywania władzy rodzicielskiej. 

Mediacje
w sprawach
rodzinnych – zasady

Fundamentalne reguły postępowania mediacyjnego decydują o jego bezkonkurencyjności wobec innych sposobów rozwiązywania sporów. Katalog zasad jest otwarty, a kodeks postępowania cywilnego nie wymienia ani nie określa w sposób ścisły wszystkich zasad, co sprawia, że mediacja jest znacząco odformalizowaną metodą rozwiązywania sporów.

Trzy z pięciu podstawowych zasad zawarte są w kodeksie postępowania sądowego, a są to:

• dobrowolność – stanowiąca wyraz świadomej, niezależnej od jakichkolwiek nacisków z zewnątrz lub od drugiej strony konfliktu, arbitralnej decyzji. Zasada dobrowolności pojawia się na każdym etapie postępowania mediacyjnego;
• poufność – oznaczająca, że treści podejmowanych rozmów, wyrażane propozycje, oferty czy zajmowane stanowiska stron są poufne, a sama mediacja nie jest jawna. Zasada poufności dotyczy wszystkich uczestników mediacji;
• bezstronność – dotycząca bezpośrednio mediatora, który w postępowaniu mediacyjnym nie jest doradcą ani pełnomocnikiem żadnej ze stron. Jego zachowanie musi być pozbawione stronniczości i subiektywizmu.

Pozostałe dwie zasady wynikają z dobrych praktyk prowadzenia mediacji wypracowanych przez mediatorów i dotyczą:

• neutralności – rozumianej jako bezinteresowną relację mediatora do przedmiotu sporu, a także jego rezultatu. Mediator rodzinny „nie ma interesu” wobec sposobu rozwiązania konfliktu oraz jego przedmiotu.
• nieformalności –  oznaczającej odformalizowanie postepowania mediacyjnego. Mediacja co do zasady nie podlega różnego rodzaju rygoryzmom dotyczącym, np. pisemnej formy oświadczeń, czy bezwzględnego zachowania określonych terminów.