George Bernard Shaw

Największy problem w komunikacji to złudzenie, że do niej doszło.

Dlaczego mediacje

Mediacja jest świadomym i dobrowolnym procesem zarządzania konfliktem poprzez dialog. Przebiega w obecności bezstronnego i neutralnego mediatora, którego rolą jest podtrzymanie i ukierunkowanie dialogu, bez sugerowania i narzucania stronom rozstrzygnięcia. Mediacja daje ludziom wiedzę i otwiera nowe perspektywy dialogu ze sobą. Mediator jest ekspertem, który wskazuje im inne płaszczyzny postrzegania danego konfliktu i uświadamia niezaspokojone potrzeby, które do niego doprowadziły. W toku mediacji strony nastawiają się na wypracowanie rozwiązania i dążą do zawarcia ugody.

W procesie mediacji główny nacisk kładzie się na wzajemny szacunek stron. Pozwala to na wyrażanie emocji wypływających ze sporu, z jednoczesnym poszanowania godności drugiej strony. Mediacja jest procesem poufnym i nieformalnym, a spór jest własnością stron konfliktu, a nie mediatora.

RODZAJE MEDIACJI

GOSPODARCZE

SPORTOWE

CYWILNE

Bycie mediatorem w sporze lub konflikcie międzyludzkim to bardzo odpowiedzialna rola. Pełnienie jej wymaga od mediatora posiadania kierunkowej wiedzy, umiejętności komunikacyjnych oraz przestrzegania zasad prowadzenia postępowania mediacyjnego. W celu zapewnienia dostępu do najwyższej jakości usług mediacyjny Społeczna Rada do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów działająca przy Ministrze Sprawiedliwości opracowała Standardy Prowadzenia Mediacji oraz Kodeks Etyki Mediatora.

W Sit and Talk dobrowolnie przyjęliśmy i na co dzień stosujemy postulaty zapisane w kodeksie, a postępowania mediacyjne przez nas prowadzone w całości spełniają wyznaczone przez radę standardy.

Regulacje prawne dotyczące mediacji

Mediacja jest jedną z alternatywnych metod rozwiązywania sporów – ADR (ang. alternative dispute resolution) i posiada swoje umocowanie w polskich przepisach prawa. Dzięki swej kodyfikacji ugody zawarte w postępowaniu mediacyjnym po ich zatwierdzeniu przez sąd mają moc prawną ugody zawartej przed sądem. To powoduje, że mediacja jest atrakcyjnym sposobem na rozwiązywanie sporów w sposób tańszy, szybszy i mniej sformalizowany niż tradycyjne postępowanie sądowe.

W polskim systemie prawny instytucja mediacji pojawiła się pierwszy raz w Kodeksie Postępowania Karnego. Wprowadzony do kodeksu ustawą z dnia 10 stycznia 2003 r. art. 23a wprowadzał mediację w sprawach karnych na każdym etapie postępowania sądowego.

Podstawowym i najbardziej popularnym obszarem mediacji są mediacje cywilne. W szerokim tego pojęcia znaczeniu mieszczą się mediacje cywilne, mediacje rodzinne, mediacje gospodarcze i pracownicze. Przepisy dotyczące mediacji cywilnych w Polsce wprowadzono do Kodeksu Postępowania Cywilnego ustawą, która weszła w życie w dniu 10 grudnia 2005r. Kwestię mediacji regulują postanowienia artykułu 183^{1 – 15} kpc oraz dodatkowo ustawa o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich z 23 września 2016 r.

Twórcy polskich regulacji prawnych dotyczących mediacji przyjęli trzy najistotniejsze zasady determinujące ich przebieg, a są nimi:

dobrowolność oznaczająca, że warunkiem wszczęcia mediacji jest świadoma zgoda każdej ze stron na udział w mediacji oraz prawo przysługujące każdej ze stron do odstąpienia od mediacji na każdym etapie postepowania mediacyjnego;
bezstronność mediatora oznaczająca, że mediator jest osobą niezależną względem stron i w procesie mediacji powinien zachowywać bezstronność, jednakowo traktować obie strony procesu i zapewnić im równy udział w procesie mediacyjnym;
niejawność oznaczająca, że mediator, strony i inne osoby biorące udział w mediacji zobowiązane są zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w związku z prowadzonym postępowaniem.

Rodzaje mediacji

Mediacja pozasądowa zwana inaczej umowną. W jej przypadku inicjatywa wszczęcia postępowania mediacyjnego wychodzi od jednej lub na zgodny wniosek stron sporu jednocześnie. Decyzja o przystąpieniu do mediacji wynika najczęściej ze świadomości, że samodzielne rozmowy nie przyniosą pożądanego efektu i jest oznaką motywacji do szukania porozumienia. Potwierdzeniem rozpoczęcia procesu mediacji jest podpisanie umowy trójstronnej między stronami sporu i mediatorem.

Mediacja sądowa inicjowana jest przez sąd, poprzez skierowanie sprawy do mediacji. Zgodnie z art. 10 kpc – „w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd dąży w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez nakłanianie do mediacji” – sąd widząc celowość mediacji chce, aby strony podjęły próbę nawiązania kontaktu i rozwiązania sporu przy udziale mediatora.

Mediacja umowna

Inicjatorem mediacji jest jedna ze stron sporu, która składa do mediatora wniosek o mediację. We wniosku wskazuje strony sporu, jego przedmiot i wartość ( tylko w sporach o prawa majątkowe ).
Na podstawie złożonego wniosku mediator wysyła do drugiej strony zaproszenie do mediacji, w którym wyznacza termin i miejsce pierwszego posiedzenia mediacyjnego.
W przypadku akceptacji zaproszenia strony spotykają się z mediatorem w wyznaczonym miejscu i czasie. Mediator informuje strony o sposobie prowadzenia postępowania, ustalane są zasady prowadzenia mediacji oraz wynagrodzenie mediatora. Potwierdzeniem dokonanych ustaleń jest podpisanie trójstronnej umowy o mediację pomiędzy stronami i mediatorem. W sytuacji braku akceptacji zaproszenia przez drugą stronę, mediator sporządza protokół z mediacji, w którym stwierdza, że strona odmawia uczestniczenia w postępowaniu mediacyjnym.
Postępowanie mediacyjne prowadzone jest w formie spotkań trwających 60 – 90 minut, których kolejne edycje ustalane są wspólnie przez strony i mediatora. Ilość spotkań uzależniona jest od postępu w osiąganiu porozumienia.
Oczekiwanym zakończeniem mediacji jest podpisanie ugody między stronami, która stanowi integralną część końcowego protokołu z mediacji. Na wniosek stron, zgodnie z art. 183¹³.§ 1. kpc, mediator składa do właściwego sądu odpis protokołu wraz z ugodą w celu jej zatwierdzenia i nadania jej mocy ugody zawartej przed sądem.

Mediacja sądowa

Inicjatorem postępowania mediacyjnego jest sąd, do którego wpłynął pozew. Na pierwszym terminie rozprawy sąd wydaje postanowienie, w którym kieruje strony konfliktu do mediacji oraz wyznacza osobę mediatora. Odpis postanowienia wraz z danymi kontaktowymi stron przesyła następnie do właściwego mediatora.
Na podstawie otrzymanego postanowienia mediator przesyła do stron wezwania do mediacji, w których wyznacza termin i miejsce pierwszego posiedzenia mediacyjnego.
W przypadku akceptacji zaproszenia strony spotykają się z mediatorem w wyznaczonym miejscu i czasie. Mediator informuje strony o sposobie prowadzenia postępowania, ustalane są zasady prowadzenia mediacji oraz wynagrodzenie mediatora, które obciąża uczestników mediacji. W sytuacji braku akceptacji zaproszenia przez jedną lub obie strony, mediator sporządza protokół z mediacji, w którym stwierdza, że strona odmawia uczestniczenia w postępowaniu mediacyjnym, a następnie przesyła go do właściwego sądu.
Oczekiwanym zakończeniem mediacji jest podpisanie ugody między stronami, która stanowi integralną część końcowego protokołu. Zgodnie z art. 183¹³. § 2. kpc mediator niezwłocznie po podpisaniu ugody składa do właściwego sądu protokół kończący mediację.

Koszty postępowania mediacyjnego

Artykuł 183⁵. Kodeksu Postępowania Cywilnego stanowi, że mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu za wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na przeprowadzenie mediacji bez wynagrodzenia.

Wynagrodzenie należne mediatorowi i zwrot wydatków obciążają strony mediacji. Wynagrodzenie mediatora nie jest uzależnione od wyniku postępowania mediacyjnego i należne jest mediatorowi bez względu na sposób zakończenia postępowania mediacyjnego.

Mediacja pozasądowa – umowna

Strona składająca wniosek o mediację zobowiązana jest dołączyć do wniosku potwierdzenie dokonania opłaty wstępnej w wysokości 250,- złotych. Opłata wstępna pokrywa koszty pracy mediatora związane ze zorganizowaniem pierwszego posiedzenia mediacyjnego ( kontakt mediatora z drugą stroną, zachęcenie do udziału w mediacji, przygotowanie i wysłanie zaproszenia do mediacji (w firmie pisemnej lub mailowej), ustalenie w porozumieniu ze stronami dogodnego terminu spotkania, wynajęcie pomieszczenia na spotkanie).

W przypadku nie dojścia do skutku pierwszego posiedzenia opłata stanowi wynagrodzenie mediatora i nie podlega zwrotowi, a w przypadku rozpoczęcia mediacji jest ona zaliczana na poczet wynagrodzenia mediatora.

W postępowaniu mediacyjnym, gdy postępowanie dotyczy praw majątkowych, w którym możliwe jest określenie wartości przedmiotu sporu ( wps ) wynagrodzenie mediatora wynosi:

wps do 35.000,- złotych – wynagrodzenie wynosi 250,- zł za jedno posiedzenie mediacyjne ( do 90 minut ), nie więcej niż 600,- zł za całe postępowanie;
wps od 35.001,- złotych – wynagrodzenie wynosi 2% wartości przedmiotu sporu za całe postępowanie mediacyjne.

W postępowaniu mediacyjnym w sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się określić oraz w sprawach o prawa niemajątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 250,- złotych za jedno posiedzenie mediacyjne ( do 90 minut ).

Na pierwszym posiedzeniu mediacyjnym, po zaakceptowaniu warunków mediacji, strony wraz z mediatorem podpisują umowę o mediację, w której wskazane zostanie wynagrodzenie mediatora. Niezwłocznie po podpisaniu umowy mediator wystawia stronom faktury sprzedaży, które strony zobowiązane są opłacić w całości do dnia, na który wyznaczone zostanie kolejne posiedzenie mediacyjne.

Mediacja sądowa

Wysokość wynagrodzenia mediatora i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w sprawach cywilnych wszczętych na podstawie skierowania sądu określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2016 r., obowiązujące od dnia 1 lipca 2016 roku.